Mikelanđelo: Sonet XLIII

Razum je tužan pa me bolno kori

dok se ljubeć nadam da ću biti sretan,

primjerima jakim, govor mu je spretan,

obnavlja mi jade i ovako zbori:

Od sunca živog izvuć duša zemna

može tek smrt, al ne ko feniks-ptica.

Al onom kom je pad tek dokolica,

Malo vrijede riječi ko i ruka spremna.

Svoje štete poznam i istinu kušam,

a opet drugo srce dvorit umijem,

što me više mori, to ga više slušam.

Moj gospodin živi uz te smrti dvije.

Ovu neću, onu ne razumijem.

Tako mi telo skupa s dušom mrije.

La ragion meco si lamenta e dole,

parte ch’i’ spero amando esser felice;

con forti esempli e con vere parole

la mie vergogna mi rammenta e dice:

- Che ne riportera’ dal vivo sole

altro che morte? e non come fenice. -

Ma poco giova, ché chi cader vuole,

non basta l’altru’ man pront’ e vittrice.

I’ conosco e’ mie danni, e ’l vero intendo;

dall’altra banda albergo un altro core,

che più m’uccide dove più m’arrendo.

In mezzo di duo mort’ è ’l mie signore:

questa non voglio e questa non comprendo:

così sospeso, el corpo e l’alma muore.

preveo: Olinko Delorko

Dante: Novi život, XIX

Zbilo se zatim da me, prolazeći nekim putem duž kojega je tekla vrlo bistra rijeka, spopadne takva želja da rečem stihove, da počeh mislit kojim ću to načinom; a mišljah da govor o njoj ne bi bio doličan ako ne bi govorio ženama u drugoj osobi, i to ne bilo kakvim ženama, nego samo onima koje su plemenite i nisu samo obične žene. Kažem da mi se tada jezik odvezao kao sam od sebe, i rekoh: Gospe, što znate duh ljubavi prave. Te riječi zapamtih s veseljem, misleći da ih uzmem kao početak; vrativši se zatim u grad i razmišljajući nekoliko dana, počeh jednu kanconu i stavih kao prvih stih te riječi; ona je složena tako kako će se vidjeti iz njezine podjele. Kancona počinje ovako: Gospe, što znate.

Gospe, što znate duh ljubavi prave,

s vama o mojoj gospoji ću zborit,

ne moguć sve joj hvale izgovorit,

govoreć dušu bar ću da ublažim.

Kada se s njome moje misli bave,

tako se slatkim Amor znade stvorit,

da mi je usta tada moć otvorit,

potaknuo bih svijet da ljubav traži.

Na uzvišen se govor ne odvažim,

jer bih od straha možda nizak bio.

O njezinom bih liku zborit htio,

prem nepodobno za njezine draži,

gospoje, s vama, zaljubljenih duša,

jer to stvar nije da je drugi sluša. 

Anđeo moli svemogućeg Boga,

govoreć: "Višnji, u zemaljskom stanu

vidimo dušu divnu, odabranu,

čijim smo svjetlom i mi obasjani".

Da uzvisi je, Stvoritelja svoga

nebo, što drugu ne imade manu,

i blaženici smjerno molit stanu.

Jedino Milost na našoj je strani

i Sveznajući koji to im brani:

"Trpite mirno, još, predragi moji,

da tamo bude nada vam gdje stoji

onaj, što smrt joj, uz strah neprestani,

čeka, što reć će  paklu: O kleti,

ja vidio sam nadu sviju svetih".

Gospoju žude višnji rajski dvori;

sad bih da krepost njenu znate, žene.

Kažem, nek s njome ona od vas krene,

što plemenite želi steći časti,

jer prosta srca Amor lednim tvori,

te svaka druga misao im vene;

a tko izdrži gledat draži njene,

plemenit bit će, il će mrtav pasti.

A koga ona na pogled ovlasti,

toliko od nje kreposti pak ćuti,

pozdrava radi što mu ga uputi,

svakomu prašta, blažen, prepun slasti.

Još milost Bog joj od svih veću dade;

tko s njome zbori za propast ne znade.

"Stvar da li smrtna, tako divna, čista

opstojat može", Amor o njoj kaže.

I dok je motri, njemu se ukaže

da Bog je šalje ko znak čuda, sreće.

S lika joj biser pravom mjerom blista

kako to ukus gospama nalaže;

lijeposti uzor njome se pokaže;

njom narav stvori dobro ponajveće.

Iz očiju joj, kad ih milo kreće,

izlaze dusi što ljubavlju gore;

koji je motre tad oči obore

jerbo do srca svaki od njih lijeće.

Amor joj tako utisnut u lice,

gdje se ne može gledat netremice.

Kancono moja, zboreći poteci,

posvuda dičnim gospojama hodi.

Opominjem te jer te Amor rodi

mladu i ljupku. Sad ti je otići,

a gdje god dođeš ovu molbu reci:

"Kažite put mi, jer me hvala vodi

onoj od koje čast mi proishodi".

A uzaludno ne želiš li ići,

gdje puk je prosti nemoj niti prići;

možeš li, nastoj da budeš očita

tek gospi, mužu soja plemenita,

da upute te kamo ti je stići.

Amora nać ćeš i s njime gospoju,

i njemu molbu preporuči moju.

Ovu ću kanconu da bi se shvatila, podijeliti podrobnije nego dosadašnje. Ponajpre je raščlanjujem u tri dijela: prvi je dio uvod riječima koje slijede; drugi je srž onoga o čemu se govori; treći je u službi prethodno rečenoga. Drugi deo počinje Anđeo moli; treći Kancono moja. Prvi se dio dijeli u četiri: u prvom kazujem s kim želim govoriti o svojoj gospoji i zašto; u drugom kažem kakav izgledam sam sebi kada mislim o njezinoj vrlini, i kažem kako bih to kazao kad ne bih izgubio hrabrost; u trećem kažem na koji način mislim govoriti o njoj, e da ne bih bio nedoličan; u četvrtom opetujući kojim se gospojama obraćam, kazujem razlog zbog kojega se obraćam baš njima. Drugi dio počinje Kada se; treći Na uzvišen se; četvrti Gospoje s vama. Zatim kada kažem Anđeo moli počinjem zboriti o ovoj gospoji, a taj se dio dijeli u dva: u prvom kažem kako se ona poima na nebu; u drugom kako se poima na zemlji: Gospoju žude. Taj se drugi deo dijeli u dva: u prvom govorim o plemenitosti njezine duše, spominjući djelotvorne kreposti koje iz njih proishode; u drugoj govorim o plemenitosti njezina tijela, spominjući joj lijeposti: Stvar da li smrtna. Taj se drugi dio dijeli u dva dijela: u prvom kažem koliko je lijeposti na čitavom tijelu; u drugom kažem koliko je lijeposti po pojedinim dijelovima tijela: Iz očiju joj. I taj se drugi dio dijeli u dva: u jednom spominjem oči, što su izvor ljubavi; u drugom govorim o ustima što su svrha ljubavi. A da bih ovdje odagnao svaku nedoličnu pomisao neka se sjeti onaj koji čita da je već gore napisano da je pozdrav ove gospoje, koji proistjecaše iz njezinih ustiju, bio svrha mojih želja, dok mi ga ona ne uskrati. A zatim kada kažem: Kancono moja, dodajem jednu kiticu koja je u službi drugih, a u njoj kažem što očekujem od ove kancone. A kako je ovaj poslijednji dio lako razumjeti, neću se truditi da ga dalje dijelim. Kažem, da bi za jasnije poimanje ove pjesme trebala još podrobnija podjela, ali tko nije toliko dosjetljiv da bi je mogao shvatiti po ovim podjelama koje učinih, neću žaliti ako je se okani; jer se uistinu bojim da sam i ovakvom podjelom preveliku broju priopćio njenu nakanu, ako se dogodi da ovo budu čitali.

Mikelanđelo: Sonet G 77

Jednak ljepoti kad bi plamen bio očiju vaših, što su žar tog sjaja, ne bi svet imo tako mrzla kraja, da ne bi ko strijela užgana gorio. Al nebo milosno kome nas je žao, nama od ljepote što u vama biva vidljivu krepost uzima i skriva, da bi smrtnom žiću mirniji tok dao. Dakle, ljepoti nije jednak plamen, zagrijat se može samo onim svijet u čem vidi barem dijelom neba znamen. Gospodine, vidim sudbu neumitnu čini vam se nisam kadar za vas mrijet, sitna sposobnost užga vatru silnu.

Se ’l foco fusse alla bellezza equale degli occhi vostri, che da que’ si parte, non avrie ’l mondo sì gelata parte che non ardessi com’acceso strale. Ma ’l ciel, pietoso d’ogni nostro male, a noi d’ogni beltà, che ’n voi comparte, la visiva virtù toglie e diparte per tranquillar la vita aspr’e mortale. Non è par dunche il foco alla beltate, ché sol di quel s’infiamma e s’innamora altri del bel del ciel, ch’è da lui inteso. Così n’avvien, signore, in questa etate: se non vi par per voi ch’i’ arda e mora, poca capacità m’ha poco acceso.

Đordano Bruno: Hostis non hostis

Ne morao se nikad požaliti na ljubav s kojom samom sreću želim; makar se zbog nje treba zlopatiti, od dopuštenog neću da se dijelim. Spram Feniksa ću uvijek jedno biti pod nebom vedrim, tmurnim, hladnim, vrelim. S koje će kobi puknut ili sreće čvor što ga ni smrt odriješit neće! Jer srce, duh i duša nema užitka, slobode, života, što je veselje, ugoda, milota, što slađe, draže, plodnije se kuša, do patnje, jarma, smrti, što mi ih narav, volja, sudba prti.

Mai fia che de l'amor io mi lamente, Senza del qual non voglio esser felice; Sia pur ver che per lui penoso stente, Non vo' non voler quel che sí me lice. Sia chiar o fosco il ciel, fredd'o ardente, Sempr'un sarò ver l'unica fenice. Mal può disfar altro destin o sorte Quel nodo che non può sciôrre la morte. Al cor, al spirto, a l'alma Non è piacer, o libertade, o vita, Qual tanto arrida, giove e sia gradita, Qual piú sia dolce, graziosa ed alma, Ch'il stento, giogo e morte, Ch'ho per natura, voluntade e sorte.

Đordano Bruno: Pesma hrastu

U zraku širiš, stari hraste, grane, a korijen tvrdiš u zemlji gdje niče; ni potresena zemlja, ni kad stane driješiti nebo severac što psiče, nit išta što u groznoj zimi bane, s tvog stalnog mjesta nikad te ne miče; ti jesi prava slika moje vjere koju strahote nikad ne pomjere. Ti istu grudu milu zauvijek grliš, plemeniš i svojiš, i korijenje po utrobi joj gojiš što zahvalno je darežljivu krilu. Ja tek uz jednu stvar prikovah čuvstvo, duh i uma dar.

Annosa quercia, che gli rami spandi A l'aria, e fermi le radici 'n terra; Né terra smossa, né gli spirti grandi, Che da l'aspro Aquilon il ciel disserra, Né quanto fia ch'il vern'orrido mandi, Dal luogo ove stai salda, mai ti sferra;  Mostri della mia fé ritratto vero, Qual smossa mai strani accidenti fêro. Tu medesmo terreno Mai sempre abbracci, fai colto e comprendi, E di lui per le viscere distendi Radici grate al generoso seno: I' ad un sol oggetto Ho fisso il spirto, il senso e l'intelletto.

Đordano Bruno: Kapije dijamantske i crne

Amor po kojem znam istinu sada što širi vrata dijamantna tavna, kroz oči uđe i od vida javna rađa se, živi, goji, vječno vlada; i sve što nebu, zemlji, paklu spada ističe, zove prava lica davna obnavlja snagu i strijeljenje ravna da uvijek srcu vidnu ranu zada. O svijete prosti, put istine kroči, da uho k stalnom zboru mom obraćaš; otvori mahnit, ako možeš, oči: Dječaku vjeruj, jer ti malo shvaćaš brzo se mijenjaš, a mniš da on bjega, i sam si slijep, a slijepcem zoveš njega.

Amor, per cui tant'alto il ver discerno,  Ch'apre le porte di diamante e nere  Per gli occhi entra il mio nume; e per vedere  Nasce, vive, si nutre, ha regno eterno.  Fa scorger quant'ha il ciel terr'ed inferno,  Fa presente d'absenti effigie vere,  Repiglia forze, e, trando dritto, fere,  E impiaga sempre il cor, scuopre ogn'interno.  O dunque, volgo vile, al vero attendi,  Porgi l'orecchio al mio dir non fallace,  Apri, apri, se puoi, gli occhi, insano e bieco.  Fanciullo il credi, perché poco intendi;  Perché ratto ti cangi, ei par fugace;  Per esser orbo tu, lo chiami cieco.

Između ljubavnika je uvek smrt: Mikelanđelovi soneti XXXVII & LXV

O, da sam sa zemlje tad kreno k visini, kad je Feb po brdu punim svjetlom sjao, snagom mu krila da sam se digao, mogla mi se takva smrt slatkom da čini. Al iščezo je; uzalud je htio zaustavit mi bijeg veselih dana, sad je pravo da je duša rasplakana, a svod da joj je svoja vrata zatvorio. Pera bjehu krila, a stubište brdo, Feb mi bje svjeća, a smrt što i zdravlje, uzglavlje mi njeno ne bi bilo tvrdo. Mrijući bez njih, duša usred sjete ne diže se k nebu, zalud prošlo slavlje: kasno je za svijet iza zla i štete.

Ben mi dove’ con sì felice sorte, mentre che Febo il poggio tutto ardea, levar da terra, allor quand’io potea, con le suo penne, e far dolce la morte. Or m’è sparito; e se ’l fuggir men forte de’ giorni lieti invan mi promettea, ragione è ben c’all’alma ingrata e rea pietà le mani e ’l ciel chiugga le porte. Le penne mi furn’ale e ’l poggio scale, Febo lucerna a’ piè; né m’era allora men salute il morir che maraviglia. Morendo or senza, al ciel l’alma non sale, né di lor la memoria il cor ristora: ché tardi e doppo il danno, chi consiglia?

LXV

Svaki put kad se idol moj prikaže oku mog srca i slaba i jaka, međ njih smrt se smjesti i tjera ga, opaka, pa ga moje oči uplašene traže. I duša se nada da će što god gori čin uvrede bude, zadovoljstvo biti njeno to veće, pa ljubav tad kiti razloge svoje i ovako zbori: Žiće nam samo jednom smrt utrne, ne rađa se više; a tko sa mnom mre, zbog čeg da se boji same smrti crne? Upaljena ljubav ako žar svoj shvaća, a sličnome žaru dobar magnet je, ko čisto se zlato svome Bogu vraća.

Ognor che l’idol mio si rappresenta agli occhi del mie cor debile e forte, fra l’uno e l’altro obbietto entra la morte, e più ’l discaccia, se più mi spaventa. L’alma di tale oltraggio esser contenta più spera che gioir d’ogni altra sorte; l’invitto Amor, con suo più chiare scorte, a suo difesa s’arma e s’argomenta: Morir, dice, si può sol una volta, né più si nasce; e chi col mie ’mor muore, che fie po’, s’anzi morte in quel soggiorna? L’acceso amor, donde vien l’alma sciolta, s’è calamita al suo simile ardore, com’or purgata in foco, a Dio si torna.

Vilijem Šekspir: Sonet 40

TAke all my loues, my loue, yea, take them all;
What haſt thou then more than thou hadſt before?
No loue, my loue, that thou maiſt true loue call;
All mine was thine before thou hadſt this more.

Then, if for my loue thou my loue receiueſt,
I cannot blame thee for my loue thou vſeſt;
But yet be blam'd, if thou thy ſelfe deceiueſt
By wilful taſte of what thy ſelfe refuſeſt.

I doe forgiue thy robb'rie, gentle thiefe,
Although thou ſteale thee all my pouerty:
And yet, loue knowes, it is a greater griefe
To bear loue’s wrong than hate’s knowne injury.

Laſciuious grace, in whom all ill well ſhowes,
Kill me with ſpites; yet we muſt not be foes.

Uzmi sve moje ljubavi, moj mili,

Al' šta tad imaš više osim svoga?

Ne ljubav koja vernošću te sili;

Sva moja beše tvoja i pre toga.

Ja te ne krivim ako si je, brate,

Uzeo što iz pažnje prema meni

Smatraš sve moje i tvojim, al' ja te

Krivim što ne znaš da si zaljubljeni.

Kradljivče mili, krađom se usreći,

Praštam ti - a sve uze mi do dlana;

Al' ipak ljubav što zna da jad je veći - 

Rana ljubavi, nego - mržnje rana.

Tvojoj lepoti taj porok ne udi,

Sve mi ukradi, al' prijatelj budi.

Ljubljeni, uzmi sve moje ljubavi;

Al' što ćeš imat više no ranije?

Nijedna nije moj osjećaj pravi,

Jer svu mi ljubav imaš još od prije.

Ukradeš li mi ljubav, neću tebe

Korit, jer ljubiš što je meni milo,

Al' hoću, jer si prevario sebe

I jer te sladi što ti gorko bilo.

Grabljivče ljupki, praštam ti grabeže,

Prem' svu mi kradeš sirotinju vajnu:

Osjeća ljubav, da je snosit teže,

Ljuvenu ranu, no mržnju izdajnu.

Nestaško, ti zlo do dobra uzvisi

Prkosom ubij - al' da dušman nisi.

Mikelanđelo: Nyx V

Sve dok nas čemer i sramota mori 

drag mi je san, još draže biti kamen, 

ne vidjet, ne čut, sreće mi je znamen; 

stog me ne budi, tiho govori.

Caro m’è ’l sonno, e più l’esser di sasso,

mentre che ’l danno e la vergogna dura;

non veder, non sentir m’è gran ventura;

però non mi destar, deh, parla basso.

[1546]

Frančesko Petrarka: CCCX

Zefiro torna, e 'l bel tempo rimena,          Zefir se vraća, nosi lijepo vrijeme

e i fiori e l'erbe, sua dolce famiglia,          i cvijet i travu, svoj naraštaj cijeli

et garrir Progne et pianger Filomena,          i Proknin crkut i plač Filomene,

e primavera candida e vermiglia.          i Proljet što se rumeni i bijeli.

Ridono i prati, e 'l ciel si rasserena;          Nebo se vedri, polja se zelene;

Giove s'allegra di mirar sua figlia;          Zeus se gledat svoju kćer veseli;

l'aria e l'acqua e la terra è d'amor piena;          sve što je živo za ljubavlju vene;

ogni animal d'amar si riconsiglia.          zrak, vodu, zemlju sama ljubav preli.

 Ma per me, lasso, tornano i più gravi          Al' za me, jao, teški se uzdasi

sospiri, che del cor profondo tragge          vraćaju, što ih iz mog srca vuče

quella ch'al ciel se ne portò le chiavi;          ona što u raj odnese mu ključe;

 e cantar augelletti, e fiorir piagge,          te polja cvjetna, ptica mili glasi,

e 'n belle donne oneste atti soavi          i lijepih žena skladne kretnje lake

sono un deserto, e fere aspre e selvagge.          pustoš su, divlje zvijeri i opake.

Petrarka: CCL

Znala me u snu tešiti daleka         Solea lontana in sonno consolarme

onim anđeoskim ljupkim likom svojim         con quella dolce angelica sua vista

gospa; a sad sam tužan, nje se bojim         madonna; or mi spaventa et mi contrista,

ni bol ni strah mi nać ne mogu leka.         né di duol né di téma posso aitarme;

jer često licem ko da vidim neka           ché spesso nel suo vólto veder parme

da s patnjom zajedno joj stoji,           vera pietà con grave dolor mista,

i čujem to zbog čega srce zdvoji           et udir cose onde 'l cor fede acquista

radost i nadu što ne može čekat.           che di gioia et di speme si disarme.

Da li još pamtiš ono zadnje veče"          Non ti soven di quella ultima sera

- veli - kad vlažne napustih ti oči-           dice ella - ch’i’ lasciai li occhi tuoi molli

i pođoh, jerbo kasno bješe tada?           et sforzata dal tempo me n’andai?

Ne mogoh tad ni htjeh da to ti rečem;          I’ non tel potei dir, allor, né volli;

sad sigurna sam, kazat ću ti moći:           or tel dico per cosa experta et vera:

na zemlji više nemoj mi se nadat."           non sperar di vedermi in terra mai".

Petrarka: CCCLXVI

jevice lijepa, u sunčanoj svili,
što s krunom zvijezda višnjem Suncu tako
bje draga, te je svjetlost u te skrilo,
tebi me ljubav zborit sili jako:
al' ne znam počet ne pomogneš li ti,
i On, što ljubeć zače tvoje krilo.
Zazivam te, jer sveđ daš odziv bilo
kom što te s vjerom zvao:
Djevice, ako ti je žao
krajnje je ljudske bijede igda bilo,
molbu mi čuj, jer tvoju pomoć treba,
spasi me, grijehu se dah,
premda sam prah, a ti kraljica neba.

Vergine bella, che di sol vestita,

coronata di stelle, al sommo Sole

piacesti sí, che 'n te Sua luce ascose,

amor mi spinge a dir di te parole:

ma non so 'ncominciar senza tu' aita,

et di Colui ch'amando in te si pose.

Invoco lei che ben sempre rispose,

chi la chiamò con fede:

Vergine, s'a mercede

miseria extrema de l'humane cose

già mai ti volse, al mio prego t'inchina,

soccorri a la mia guerra,

bench'i' sia terra, et tu del ciel regina.

Mikelanđelo: Sonet III

sonet nastao oko 1496.-1503.

Pesnik opisuje Rim koji je za vreme pontifikata borbenog Julija II više sličio oružanom logoru, nego središtu hrišćanske crkve. Meduza je imala svojstvo da onoga ko je ugleda skameni, a držalo se da živi u skrivenim predelima Libije, gde ju je Persej i ubio. Pa kao što je ona ljude kamenila, tako i sadašnje prilike u Rimu kamene Mikelanđela. Pod ovaj sonet Mikelanđelo se potpisao "Vaš Mikelanđelo, iz Turske". Uistinu, kad ga je 1506. godine papa Julije II pozvao u Rim, Mikelanđelo je radije kanio ići za Carigrad, budući da mu je tadašnji turski sultan poverio izradu jednog mosta između Carigrada i Pere.

I

Qua si fa elmi di calici e spade

e ’l sangue di Cristo si vend’a giumelle,

e croce e spine son lance e rotelle,

e pur da Cristo pazïenzia cade.

Ma non ci arrivi più ’n queste contrade,

ché n’andre’ ’l sangue suo ’nsin alle stelle,

poscia c’a Roma gli vendon la pelle,

e ècci d’ogni ben chiuso le strade.

S’i’ ebbi ma’ voglia a perder tesauro,

per ciò che qua opra da me è partita,

può quel nel manto che Medusa in Mauro;

ma se alto in cielo è povertà gradita,

qual fia di nostro stato il gran restauro,

s’un altro segno ammorza l’altra vita?

II

Šlem i mač ovde od putira biva,

šakom i kapom prodaju krv Hrista,

od krsta, trnja, štit i koplje blista,

a Hristova se trpeljivost sriva.

Bolje od ovog kraja da se skriva,

do zvezda bi mu šiknula krv čista,

njegovom kožom trgovina ista,

ulice rimske, nigde dobra živa.

Da traćim blago, ako mi se htelo

bez posla, sad nek onaj s plaštom meni

skameni, kô Meduza Mavru telo;

no ako ubog na nebu se ceni,

kakvu nagradu iskat bi se smelo

kad drugi znak, več drugo žiće pleni?

III

Šljemove i sablje od kaleža kuju,

tu sad, a Krista krv obiljem teče,

od trnja i križa oružje je preče,

i mjesto njega samo sebe čuju.

U krajeve ove da ga put dovede,

krv bi mu i same zvijezde poprskala,

vidio bi na šta vjera mu je pala,

i kako mu novac tu sav svijet zavede.

Propasti evo, ako sam ja htio,

kao Libijca, okrutna Meduza,

papinski plašt je mene skamenio.

Shvaćam da bijeda može i da spasi,

al kako da se oko riješi suza,

kad se nada u spas sve to više gasi?

Mikelanđelo: Nyx IV

Onaj što sazda, ni od kakve stvari

i pre svih, vreme, podeli ga, dade

jednom visoko sunce, drugom pade

u deo luna, bliže nam se zari.

U isti mah svakom usud, što kvari

il' pruža sreću, rađati se stade;

meni pripade vreme tamne nade,

još od kolevke pratilac moj stari.

Na krivotvorca samog sebi ličim,

duboko u noć mrak mrkliji biva,

u zlo duboko ogreznem, i tugu.

No poklonom se jednim zbilja dičim,

jasni dan tvorim i moj mrak se skriva,

na suncu, vašem od rođenja drugu.

Colui che fece, e non di cosa alcuna, 

il tempo, che non era anzi a nessuno, 

ne fe' d'un due e diè 'l sol alto all'uno, 

all'altro assai più presso diè la luna. 

Onde 'l caso, la sorte e la fortuna 

in un momento nacquer di ciascuno; 

e a me consegnaro il tempo bruno, 

come a simil nel parto e nella cuna. 

E come quel che contrafà se stesso, 

quando è ben notte, più buio esser suole, 

ond'io di far ben mal m'affliggo e lagno. 

Pur mi consola assai l'esser concesso 

far giorno chiar mia oscura notte al sole 

che a voi fu dato al nascer per compagno.

[jedan od soneta-varijacija na temu noći, nastalih između 1535. i 1541.]

Mikelanđelo: Sonet XIV

Da sam vjerovao, duše koju dvorim,

da će pogled prvi mene obnoviti 

kao feniks-pticu sunce i da biti

u starosti to će, zbog toga da gorim,

u bjeg bih se ludi bio odmah dao,

ko što jelen, ris il panter isto čine

kad ih dušman slijedi, ne bih sred vreline

riječi joj i smiješka u verige pao.

Al čemu srce da se sada tuži,

počinak, spokojstvo kojim zdravlje vlada

u očima moga anđela kad kruži?

Možda bi za me veća muka bila

vidjeti ga prije, nego sada kada,

da mu krepost slijedim, imam jača krila!

Đordano Bruno - Unico augel

Ta Feniks-ptica što je plamen liže
na suncu, te polako gori živa,
dok sva u sjaju sažizanja pliva,
suprotna kazna njezin planet stiže;

jer ono što se od nje k nebu diže
mlak dim i mračna magla samo biva,
a svjetlost našim očima se skriva,
i po kom blista do njeg i dosiže.

Tako moj duh, što ga božanski sjaj
osvetljava i pali, dok tumači
to što u misli tako sja i dalje.

iz poimanja svog visokog šalje
van rimu, koju divno sunce mrači,
dok talim se i čekam jadan kraj.

Ah, crn i taman taj
ognjeni oblak na svoj način rani
i sjeni ono što uzvisit kani.

Đordano Bruno - Parnas u srcu

l'anno 1585

Za me je kao Parnas srce moje

gdje radi spasa valja mi se peti;

i mjesto Muza svaki čas mi broje

ljepote znane misli u pameti.

a kad mi oči suze rone, to je 

za mene izvor s Helikona sveti:

za ljubav gori, nimfama i vodi,

po želji neba, pjesnikom se rodih.

Ali od kraljske vlasti,

ili od sklone ruke nekog cara,

il svećenika višnjeg i glavara

ne dobih ove milosti i časti;

već lovor su mi dali

tek moje srce i misli i vali.

Đordano Bruno

Mikelanđelo: Nyx III

Svaka udubina, bilo kojeg kraja,

što je svojim likom ispunjavaju stvari, 

brižno čuva noć dok dan gospodari, 

kroz igru sunca i njegova sjaja. 

Jer ako je katkad noć i protjerana,

to uvijek od nekih malih stvari biva, 

od krijesnice čak il samog kresiva, 

al nikad od sjaja ohologa dana. 

Ono što se suncu od sebe otvara,

što kroz tisuć klica i biljaka vrije,

dolazi pod plug marljiva ratara.

Čovjek u sjeni svoje seme sije.

Dokle su noći od dana svetljije,

Koliko i čovek od sveg vredniji je.

Mikelanđelo: Svileni crv

Prema drugim blag a spram sebe krut,

prezreni crv, uz jad i uz muku,

svojom kožom tuđu on oblači ruku

i tek u smrti svoj nalazi put.

O, ljubljenog moga kad bi živa uda,

moja mrtva koža mogla da prekrije,

pa da se presvuče poput gipke zmije,

smrt bi tad bila nagrada mog truda.

Il kad bi koža moja čekinjava,

ko odjeća barem poslužila njemu,

pa da mu grudi lijepe okružava,

il da mu noge ko cipela pazi,

te da mu bude podesna u svemu,

a on da je barem kroz dva snijega gazi.

Fransoa Vijon - Balada o čemernim odžačarima-džaračima

Vele: teško da se zemlja radi,     On parle des champs labourer, 

Vele: ženin baš je mučan kar,      De porter chaulme contre vent, 

Goniš kenjca - sto nevolja gradi,     Et aussi de se marier 

Pa je teško, deder priznaj, zar:     A femme qui tance souvent; 

Oženiš se, majkoviću mladi     De moyne de povre couvent, 

A žena te sradi i preradi!      De gens qui vont souvent sur mer; 

O teško je po moru veslaču,      De ceulx qui vont les bleds semer, 

Pa je teško useva sejaču.     Et de celluy qui l'asne maine; 

Al' kad smisliš i promisliš stvar:      Mais, a trestout considérer, 

Muka živa čemernom džaraču.     Povres housseurs ont assez peine.

Jeste teško dece upravljaču,     A petis enfans gouverner,
Šta da kažem, i to nije čar,     Dieu sçait se c'est esbatement!
Slab manastir kalu, izbiraču!     De gens d'armes doit-on parler?
Pozornika ne spominjem jar!     De faire leur commandement?
Gadno služit mačem otimaču!     De servir Malchus chauldement?
Nije lako ni kopljometaču!     De servir dames et aymer?
Ratnik ratom oskudno se sladi!     De guerrier et bouhourder
Gospe dvoriš - i tu ima gladi!     Et de jouster a la quintaine?
Al' kad smisliš i promisliš stvar     Mais, a trestout considérer,
Muka živa čemernom džaraču.     Povres housseurs ont assez peine.

Puka igra ko seje i sadi,     Ce n'est que jeu de bled soyer, 

Kosi, žanje, u sav sunčev žar!     Et de prez faulcher, vrayement; 

Parlamentom ko besede kadi,     Ne d'orge battre, ne vanner, 

Ko bakrača krpi slom i gar.     Ne de plaider en Parlement; 

Ta šala je i post proždiraču,     A danger emprunter argent; 

Pare zajmit slabome brojaču,     A maignans leurs poisles mener;

Zob da mlatiš - budeš izmećar!     Et a charretiers desjeuner, 

Blago li je oraču, kopaču!     Et de jeusner la quarantaine; 

Al' kad smisliš i promisliš stvar:     Mais, a trestout considérer, 

Muka živa čemernom džaraču.     Povres housseurs ont assez peine.